Przekonaj się sam!
Pozostaw wiadomość, a skontaktuje się z Tobą nasz dedykowany doradca.
Wyślij nam wiadomość
0/10000
Śmierć „Zamku i Fosy”. Dlaczego nieufność to nowa waluta w cyberbezpieczeństwie
Opublikowano: 00:00 10.11.2025
Cyberbezpieczeństwo
Pamiętasz stare, dobre czasy, kiedy bezpieczeństwo IT przypominało średniowieczną warownię? Budowaliśmy wysokie mury (firewalle), kopaliśmy głębokie fosy (DMZ) i żyliśmy w błogim przekonaniu, że wszystko, co znajduje się wewnątrz, jest bezpieczne. Mieliśmy „twardą skorupę” i „miękki środek”. Jeśli byłeś w biurze i podpiąłeś się do gniazdka w ścianie – byłeś „swój”.
Cóż, mam dla Ciebie wiadomość: ta epoka się skończyła. I to nie wczoraj, ale dobrą dekadę temu.
Dziś, w dobie chmury, pracy hybrydowej i sprytnych hakerów, stary model „Zamku i Fosy” jest nie tylko przestarzały – jest wręcz niebezpieczny. Przeanalizowałem dla Was obszerny raport o nowym paradygmacie Zero Trust (Zerowego Zaufania) i wyłowiłem z niego to, co najważniejsze. Zapomnijcie o nudnych definicjach. Oto, jak zmieniają się zasady gry.
1. Zaufanie to nie stan, to ciągły algorytm
Największym błędem, jaki popełnialiśmy przez lata, było traktowanie zaufania jako czegoś binarnego. Wpisujesz hasło? Jesteś zalogowany na 8 godzin. Zero Trust wyrzuca to podejście do kosza.
W nowym modelu, sercem systemu jest Algorytm Zaufania. Wyobraź to sobie jako system punktacji w czasie rzeczywistym, trochę jak w grze wideo.
- Logujesz się z biura? +10 punktów.
- Używasz firmowego laptopa? +20 punktów.
- Ale zaraz... Twój system operacyjny jest nieaktualny? -30 punktów.
- Logujesz się o 3 nad ranem? -15 punktów.
Jeśli suma punktów nie przekracza progu – nie wchodzisz. Albo system poprosi Cię o dodatkową weryfikację (np. klucz sprzętowy). To koniec ery „raz uwierzytelniony, zawsze zaufany”. Twoja sesja jest nieustannie oceniana. To trochę paranoiczne, ale w dzisiejszych czasach paranoja to cnota.
2. Odwrócona triada w fabrykach (IT vs. OT)
Wszyscy znamy triadę bezpieczeństwa w IT: Poufność, Integralność, Dostępność. Ale co się dzieje, gdy próbujemy wdrożyć Zero Trust w fabryce lub elektrowni? Raport rzuca światło na fascynujący paradoks.
W systemach przemysłowych (OT) priorytety są odwrócone. Najważniejsza jest Dostępność. Jeśli Twój super-bezpieczny system szyfrujący opóźni sygnał do sterownika PLC o ułamek sekundy, może to zatrzymać linię produkcyjną lub spowodować awarię fizyczną.
"Wprowadzenie opóźnień (latency) przez systemy szyfrujące lub aktywne skanowanie portów może doprowadzić do awarii sterownika PLC lub zatrzymania linii produkcyjnej."
Dlatego w infrastrukturze krytycznej nie szyfrujemy wszystkiego na oślep. Stosujemy „Security Overlays” – cyfrowe nakładki, które działają jak strażnicy przed starymi, bezbronnymi maszynami. To cyberbezpieczeństwo w wersji chirurgicznej, a nie dywanowej.
3. AI: Twój najlepszy przyjaciel i najgorszy wróg
Sztuczna inteligencja w Zero Trust gra podwójną rolę i jest to jeden z najbardziej intrygujących wątków raportu.
Z jednej strony, AI jest niezbędna jako obrońca. Żaden człowiek nie jest w stanie przeanalizować logów z tysięcy urządzeń w czasie rzeczywistym, by wykryć, że Pan Marek z księgowości nagle pobiera 5GB danych na serwer w Azji. Tu wkracza UEBA (User and Entity Behavior Analytics).
Z drugiej strony, mamy Deepfakes. Skoro Zero Trust opiera się na tożsamości, to co się stanie, gdy AI podrobi Twój głos lub twarz podczas weryfikacji biometrycznej? Albo gdy hakerzy „zatrują” dane (Data Poisoning), na których uczy się Twój system obronny? Wchodzimy w erę Zero Trust AI – gdzie nawet modele sztucznej inteligencji muszą być traktowane jako zasoby ograniczonego zaufania.
4. To już nie jest wybór, to prawo (NIS2 i DORA)
Jeśli myślisz, że Zero Trust to tylko modne hasło wymyślone przez sprzedawców z Doliny Krzemowej, to muszę Cię zmartwić. Unia Europejska właśnie wpisała je do prawa.
- Dyrektywa NIS2 wprost nakazuje stosowanie praktyk „zerowego zaufania”.
- Rozporządzenie DORA wymusza na sektorze finansowym tak ścisłą kontrolę dostępu i dostawców zewnętrznych, że bez architektury Zero Trust jest to niemal niewykonalne.
Polskie banki, takie jak PKO BP czy mBank, już to wdrażają (np. poprzez analizę behawioralną – jak szybko piszesz na klawiaturze, jak ruszasz myszką). To nie jest przyszłość, to teraźniejszość wymuszona regulacjami.
Podsumowanie
Era „Zamku i Fosy” skończyła się bezpowrotnie. Dziś sieć jest zawsze wrogim środowiskiem – nawet ta wewnątrz Twojego biura. Przejście na Zero Trust to nie zakup nowego pudełka z oprogramowaniem, ale zmiana mentalności.
Czy Twoja organizacja jest gotowa traktować każdego użytkownika i każde urządzenie z domyślną nieufnością, by ostatecznie zapewnić im większe bezpieczeństwo? To pytanie, z którym Was zostawiam.
FAQ - Najczęściej Zadawane Pytania o Zero Trust
Czym jest Zero Trust Architecture?
Zero Trust Architecture (ZTA) to model bezpieczeństwa oparty na zasadzie "Nigdy nie ufaj, zawsze weryfikuj" (Never Trust, Always Verify). W przeciwieństwie do tradycyjnego modelu "Zamku i Fosy", Zero Trust zakłada, że żadne urządzenie ani użytkownik - wewnątrz czy na zewnątrz sieci - nie jest domyślnie godny zaufania. Każdy dostęp do zasobów wymaga ciągłej weryfikacji tożsamości, urządzenia i kontekstu.
Dlaczego tradycyjny model "Zamku i Fosy" przestał działać?
Tradycyjny model zakładał, że firewall tworzy "twardą skorupę", a wszystko wewnątrz sieci jest bezpieczne. Ten model upadł z powodu:
- Chmury obliczeniowej - zasoby są poza tradycyjnym perimetrem
- Pracy zdalnej - użytkownicy łączą się z różnych lokalizacji
- BYOD (Bring Your Own Device) - prywatne urządzenia w sieci firmowej
- Zaawansowanych ataków - adwersarze, którzy przedostaną się przez firewall, mają wolną rękę wewnątrz sieci
- Łańcuchów dostaw - dostęp dla partnerów i dostawców zewnętrznych
Jak działa Algorytm Zaufania w Zero Trust?
Algorytm Zaufania to system punktacji w czasie rzeczywistym, który nieustannie ocenia poziom zaufania do każdej sesji użytkownika. Przykładowe czynniki:
Pozytywne (+):
- Logowanie z biura (+10 pkt)
- Firmowy laptop (+20 pkt)
- Aktualny system operacyjny (+15 pkt)
Negatywne (-):
- Nieaktualny OS (-30 pkt)
- Logowanie o 3 nad ranem (-15 pkt)
- Połączenie z nietypowej lokalizacji (-20 pkt)
- Próba dostępu do nietypowych zasobów (-25 pkt)
Jeśli suma nie przekracza progu - dostęp jest blokowany lub wymagana jest dodatkowa weryfikacja (MFA, klucz sprzętowy).
Co to jest UEBA i jaka jest jej rola w Zero Trust?
UEBA (User and Entity Behavior Analytics) to technologia wykorzystująca sztuczną inteligencję do analizy zachowań użytkowników i urządzeń w czasie rzeczywistym. UEBA wykrywa anomalie behawioralne, których tradycyjne systemy nie zauważą, np.:
- Księgowa, która nagle pobiera 5GB danych na serwer w Azji
- Konto techniczne aktywne w godzinach nocnych bez uzasadnienia
- Użytkownik logujący się z dwóch miejsc jednocześnie (niemożliwe fizycznie)
UEBA jest kluczowa w Zero Trust, bo dostarcza kontekst behawioralny do algorytmu zaufania.
Czym różni się Zero Trust w IT od Zero Trust w OT (przemysł)?
W systemach przemysłowych (OT - Operational Technology) priorytet triady bezpieczeństwa jest odwrócony:
IT: Poufność → Integralność → Dostępność OT: Dostępność → Integralność → Poufność
W fabryce lub elektrowni dostępność jest królem. Opóźnienie sygnału o ułamek sekundy może zatrzymać linię produkcyjną lub spowodować awarię fizyczną. Dlatego w infrastrukturze krytycznej nie szyfrujemy wszystkiego na oślep, ale stosujemy "Security Overlays" - cyfrowe nakładki działające jako strażnicy przed starymi maszynami.
Jak AI zagraża modelowi Zero Trust?
Sztuczna inteligencja gra podwójną rolę:
AI jako obrońca:
- Analizuje logi z tysięcy urządzeń w czasie rzeczywistym
- Wykrywa anomalie behawioralne (UEBA)
- Automatyzuje reakcję na zagrożenia
AI jako zagrożenie:
- Deepfakes - podrobienie głosu lub twarzy podczas weryfikacji biometrycznej
- Data Poisoning - zatruwanie danych uczących systemy obronne
- Adversarial AI - ataki zaprojektowane specjalnie, by oszukać modele ML
Dlatego powstaje koncepcja Zero Trust AI - gdzie nawet modele AI są traktowane jako zasoby ograniczonego zaufania i podlegają ciągłej weryfikacji.
Czy NIS2 wymaga wdrożenia Zero Trust?
Tak, Dyrektywa NIS2 wprost nakazuje stosowanie praktyk "zerowego zaufania". Organizacje objęte regulacją (podmioty kluczowe i ważne) muszą wdrożyć:
- Segmentację sieci
- Kontrolę dostępu opartą na zasadzie najmniejszych uprawnień (Least Privilege)
- Ciągłe monitorowanie i weryfikację tożsamości
- Zarządzanie łańcuchem dostaw (supply chain security)
Bez architektury Zero Trust spełnienie wymogów NIS2 jest prawie niemożliwe.
Co to jest DORA i jak łączy się z Zero Trust?
DORA (Digital Operational Resilience Act) to rozporządzenie UE wymuszające na sektorze finansowym (banki, firmy inwestycyjne, ubezpieczyciele) wdrożenie ścisłej kontroli:
- Dostępu do systemów krytycznych
- Bezpieczeństwa dostawców zewnętrznych ICT
- Odporności operacyjnej na cyberataki
DORA wymaga tak szczegółowej kontroli dostępu i zarządzania tożsamością, że bez Zero Trust Architecture jest to niewykonalne. Polskie banki (PKO BP, mBank) już wdrażają rozwiązania oparte na analizie behawioralnej (jak szybko piszesz, jak ruszasz myszką).
Jak wygląda typowa implementacja Zero Trust?
Typowa implementacja Zero Trust obejmuje:
- Inwentaryzacja zasobów - dokładne mapowanie wszystkich systemów, danych i użytkowników
- Segmentacja sieci - podział na mikrosegmenty zamiast jednej płaskiej sieci
- Identity and Access Management (IAM) - ścisła kontrola tożsamości, MFA, Least Privilege
- Continuous Monitoring - ciągłe monitorowanie wszystkich aktywności
- Device Trust - weryfikacja urządzeń (posture assessment) przed dostępem
- Data Classification - klasyfikacja danych według krytyczności
- Security Overlays - w OT: nakładki bezpieczeństwa dla starszych systemów
Ile kosztuje wdrożenie Zero Trust?
Koszty wdrożenia Zero Trust zależą od:
- Wielkości organizacji
- Złożoności infrastruktury
- Stopnia dojrzałości obecnych systemów
Szacunki:
- Małe firmy (100-500 pracowników): 100 000 - 500 000 PLN
- Średnie firmy (500-2000 pracowników): 500 000 - 2 000 000 PLN
- Duże firmy (2000+ pracowników): 2 000 000 - 10 000 000+ PLN
Jednak ROI jest szybki - redukcja ryzyka naruszenia (średni koszt: 4,45 mln USD według IBM), spełnienie wymogów compliance (uniknięcie kar NIS2: do 10 mln EUR), redukcja surface attack.
Jak zacząć wdrażanie Zero Trust w organizacji?
Krok po kroku:
- Oceń obecny stan - audyt bezpieczeństwa, identyfikacja luk
- Zdefiniuj "koronne klejnoty" - które zasoby są najbardziej krytyczne?
- Zacznij od pilotażu - wybierz jeden segment/aplikację do wdrożenia ZT
- Wdróż IAM i MFA - fundament Zero Trust to tożsamość
- Segmentuj sieć - podziel na mikrosegmenty
- Monitoruj i analizuj - SIEM, UEBA, continuous monitoring
- Iteruj i rozszerzaj - Zero Trust to podróż, nie projekt
Najważniejsze: Nie próbuj wdrożyć wszystkiego naraz. Zero Trust to transformacja kulturowa i techniczna wymagająca czasu.
Jakie narzędzia wspierają Zero Trust?
Kluczowe kategorie narzędzi:
- IAM/MFA: Okta, Azure AD, Ping Identity, Duo Security
- Network Segmentation: Palo Alto Networks, Cisco, VMware NSX
- SIEM/UEBA: Splunk, Microsoft Sentinel, IBM QRadar
- ZTNA (Zero Trust Network Access): Zscaler, Cloudflare Access, Akamai
- Endpoint Security: CrowdStrike, Microsoft Defender, SentinelOne
- PAM (Privileged Access Management): CyberArk, BeyondTrust, Thycotic
Aleksander
Źródła:
Zobacz również - Powiązane tematy
Fundamenty bezpieczeństwa
- Security Operations Center (SOC) - Kompleksowy Przewodnik - Jak zbudować centrum operacji bezpieczeństwa zgodne z zasadami Zero Trust i wymogami NIS2
- Threat Hunting - Przewodnik dla Zaawansowanych - Proaktywne polowanie na zagrożenia w środowisku Zero Trust - filozofia "Assumed Breach"
- SOAR - Automatyzacja Operacji Bezpieczeństwa - Jak automatyzacja wspiera ciągłą weryfikację i reakcję w architekturze Zero Trust
Regulacje i compliance
- Dyrektywa NIS2 w Polsce - Kompletny Przewodnik - Wymogi Zero Trust w kontekście polskiego prawa i terminów raportowania
- RODO i Cyberbezpieczeństwo: Praktyczny Przewodnik - Strategie, Technologia i Operacjonalizacja Zgodności - Ochrona danych osobowych w architekturze Zero Trust
- ISO 27001: Od Strategii do Wdrożenia - Wdrożenie ISO jako element systemu zarządzania bezpieczeństwem
Potrzebujesz Pomocy we Wdrożeniu Zero Trust?
Czy Twoja organizacja jest gotowa na transformację bezpieczeństwa? Chcesz wdrożyć architekturę Zero Trust zgodnie z wymogami NIS2 i DORA? Skontaktuj się z nami - pomożemy zaprojektować i wdrożyć model Zero Trust dopasowany do specyfiki Twojej infrastruktury.
Co oferujemy
- Audyt bezpieczeństwa - ocena obecnego stanu i gotowości do wdrożenia Zero Trust
- Roadmapa Zero Trust - szczegółowy plan wdrożenia krok po kroku z priorytetyzacją działań
- Projektowanie architektury - zaprojektowanie mikrosegmentacji sieci, polityk IAM i continuous monitoring
- Wdrożenie technologii - implementacja narzędzi: IAM/MFA, SIEM/UEBA, ZTNA, PAM, endpoint security
- Compliance NIS2/DORA - dostosowanie architektury do wymogów prawnych i regulacyjnych
- Szkolenia dla zespołu - przygotowanie zespołów IT i security do pracy w środowisku Zero Trust
- Managed Zero Trust - model hybrydowy z outsourcingiem części funkcji do MSSP
📧 Skontaktuj się z ekspertem Zero Trust →
Tagi
#ZeroTrust #ZeroTrustArchitecture #NeverTrustAlwaysVerify #Cybersecurity #Cyberbezpieczeństwo #NIS2 #DORA #UEBA #TrustAlgorithm #IAM #MFA #NetworkSegmentation #ContinuousMonitoring #IdentityManagement #NIST #CISA #SecurityArchitecture #Deepfakes #AIinSecurity #IndustrialSecurity #OTSecurity
O autorze
Aleksander Zębrowski
Dyrektor ds. Technologii w SecurHub.pl
Doktorant z zakresu neuronauki poznawczej. Psycholog i ekspert IT specjalizujący się w cyberbezpieczeństwie.
Powiązane artykuły
Cyberbezpieczeństwo
RODO i Cyberbezpieczeństwo: Praktyczny Przewodnik - Strategie, Technologia i Operacjonalizacja Zgodności
Współczesny ekosystem cyfrowy funkcjonuje w warunkach bezprecedensowej konwergencji wymogów prawnych i wyzwań technologicznych. Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych (RODO), które weszło w życie w maju 2018 roku, trwale zmieniło sposób, w jaki organizacje muszą postrzegać bezpieczeństwo informacji.
06.11.2025
19 min
Cyberbezpieczeństwo
MSSP 2025: 4 Pułapki Przy Wyborze Dostawcy Managed Security (I Dlaczego Własny SOC Kosztuje 5x Więcej)
Własny SOC 24/7 wymaga 5-6 analityków na etat i kosztuje 5x więcej niż myślisz. Odkryj 4 krytyczne błędy przy wyborze MSSP, różnicę MSP vs MSSP, prawdę o "15 minutach reakcji" i dlaczego outsourcing nie zwalnia zarządu z odpowiedzialności NIS2.
10.10.2025
29 min
Cyberbezpieczeństwo
Security Operations Center (SOC): Kompleksowy Przewodnik na 2026 | Budowa i Wdrożenie
Poznaj wszystko o Security Operations Center (SOC) - od budowy zespołu, przez technologie SIEM/XDR/SOAR, wymogi NIS2, modele wdrożenia, aż po przyszłość z AI. Praktyczny przewodnik dla CISO i menedżerów IT.
07.12.2025
49 min
Komentarze
Ładowanie komentarzy...